Het huidige moment is het enige moment waarin wij het leven kunnen ervaren zoals het zich aandient. Wat er veelal ‘over’ het huidige moment ligt is de identificatie met lichamelijke sensaties, gedachten en gevoelens. Met herinneringen uit het verleden of een voorstelling van de toekomst. Vele gedachten samen noemen we denken, mind of ego. In de leringen van Sri Ramana Maharshi wordt beschreven hoe alle gedachten die verschijnen zijn terug te voeren naar één basisgedachte, de ‘ik’-gedachte: ik geloof dat ik mijn lijf, gedachten en gevoel ben. Hierdoor ontstaat er hechting aan wie je denkt dat je bent. Deze identificatie met lichamelijke sensaties, gedachten en gevoelens is wat wij ‘ons leven’ noemen. We denken hierdoor dat we leven in plaats van dat we werkelijk leven ervaren.
Wie ben ik?
Als we beginnen met *zelfonderzoek door onszelf deze vraag te stellen kunnen we ontdekken dat ons lichaam aan verandering onderhevig is. In de tijd dat we op aarde zijn, is ons lichaam meerdere keren volledig vervangen door nieuwe cellen. Het is in niets meer hetzelfde als toen we kind waren. Lichaamscellen corresponderen met de zon om op lichaamstemperatuur te blijven. Het menselijk lichaam stoot CO2 uit en krijgt daarvoor zuurstof terug van bomen (onnodig te zeggen dat wij daar niet zonder kunnen en dat de natuur onze uitstoot niet meer bij kan benen). Ademhalen gaat vanzelf. Het leven zit zo ingenieus in elkaar dat ons denken ons lichaam nog geen minuut in leven zou kunnen houden. Feit is dat ons lichaam iedere minuut verandert, ouder wordt en sterfelijk is. Welke gedachten er in de volgende minuut opkomen, weten wij niet en ook niet hoe ons lichaam daar met gevoelens op reageert. Er is in ieder geval geen één sensatie, gedachte of gevoel permanent. Zo gezien definieert ons lichaam en onze gedachten en gevoelens dus niet wie wij werkelijk zijn.
Wie zijn wij, als wij in staat zijn dit alles op te merken?
Dat wij in staat zijn om op te merken wat er in onszelf aanwezig is, betekent dat wij in de kern het bewustzijn zijn dat waarneemt in plaats van de waarneming zelf. Met ALLES wat wij ervaren in het huidige moment. Een ‘spirituele’ valkuil kan zijn dat je óm je lichaam, gedachten of gevoel heen wilt, omdat je vanuit je denken weet dat dit alles jou niet definieert. Maar alle lichamelijke sensaties, gedachten en gevoelens zijn ook leven! Alle golven (sensaties, gedachten en gevoelens) zijn water en onderdeel van de immense oceaan (bewustzijn). Je hoeft dus nergens tegen te strijden of iets te overwinnen. Deze ‘omweg’ wordt vaak genomen omdat het een manier van je denken is om niet te hoeven ervaren wat er in het huidige moment aanwezig is. Dit is de aard van je denken omdat het daarmee pijn denkt te voorkomen. Het kan ook onprettig voelen wat je ervaart, je kan angst tegenkomen, verlangens, verdriet, eenzaamheid, woede, wanhoop of machteloosheid. Het lijden begint echter niet met het ervaren van deze gevoelens, maar met het oordeel daarop en de strijd daartegen (zie blog ‘Gedachten’). Je verlaat het leven, je verlaat wat je ervaart, je verlaat jezelf omdat je het huidige moment anders wilt dan hoe het zich aandient. Echter alles wat wij in dit moment kunnen opmerken is een uitnodiging van het leven zelf om vanuit het verhaal terug naar de ervaring te bewegen. Zien dat de golf de golf is, de golf durven te ervaren én het zijn van de oceaan. Deze – oceaan van – stilte bevindt zich overal middenin, het is de basis waar al het leven uit voortkomt.
Van ‘mijn’ leven naar Leven.
De vraag ‘wie ben ik?’ leidt je eerst terug naar de identificatie met de ‘ik’-gedachte en alle gedachten die daar uit voort komen. Wanneer we zelf ontdekken en ervaren dat wij het bewustzijn zijn waarin alles verschijnt, dus ook deze identificatie, ontstaat er ruimte! Ik merk dat ik de neiging van mijn denken leer te doorzien die graag dualiteit creëert, meningen vormt en oordeelt om te kunnen overleven. Die graag vasthoudt aan het verhaal over mijn leven omdat ‘gewoon ervaren’ betekent dat ‘ik’ eigenlijk niets weet. En als ik het verhaal over mijn leven niet ben, wie ben ik dan wel? De op angst gebouwde conditionering die mij soms als een golf overspoelt, ervaar ik. Ik leer accepteren dat het leven zich aandient zoals het zich aandient en daarvoor hoef ‘ik’ niets te doen.
Wanneer we golven in alle soorten en maten leren ervaren, krijgen we diepe voeling met wie we werkelijk zijn. We ervaren dat we veel meer zijn dan ons denken en hierdoor kan het zijn dat alles wat ons vanuit het denken definieert langzaam begint weg te vallen. We beginnen de illusie van de mind te doorzien en ons thuis te voelen in de stilte. We zijn vrij om te ontdekken wie we werkelijk zijn en te doen wat juist is.
Ik ben alleen de ervaring van het huidige moment. Ik ben niet meer die en die. Ik ben.
* Zelfonderzoek: Sri Ramana Maharshi beschrijft in zijn leringen hoe zelfonderzoek wordt uitgevoerd. De vraag ‘Wie ben ik?’ staat hierin centraal en zal de geest de weg wijzen naar zijn bron.